Door: BN de Stem, Willem Jongeneelen
Recital: Morgen start een reeks klassieke concerten in de prachtige kapel Saint Louis in Oudenbosch. De Braziliaanse pianiste Eliane Rodrigues (56) bijt het spits af met een Chopinrecital.
Het verhaal van de vanuit Antwerpen opererende concertpianiste Eliane Rodrigues is bijzonder. De in Rio de Janeiro geboren muzikante mocht met recht een wonderkind genoemd worden. ,,Toen ik 2,5 jaar was, keek ik net als alle andere kinderen graag naar tekenfilms. Alleen speelde ik met twee vingers van beide handen de muziek na. Op mijn 3de had ik voor mijn moeder al een eerste stukje muziek zelf verzonnen. Ze heeft me nog een jaar tegengehouden, maar vanaf mijn 4e mocht ik pianoles gaan volgen.”
Haar moeder was ook bijzonder getalenteerd. Ze maakte deel uit van de corps de ballet van Teatro Municipal Rio de Janeiro waar ze één van de solisten was. Van Eliane verschenen op haar 7e de eerste muziekboeken voor kinderen met zelfgecomponeerde stukken. ,,Ik kon de noten nog niet schrijven, maar wel de stukken uit mijn hoofd spelen. Een dirigent noteerde alles, waarna de composities uitgegeven konden worden.”
Het was al vroeg duidelijk welke toekomst voor Eliane in het verschiet lag. Op haar 18e verhuisde de Braziliaanse naar België om daar aan het Conservatorium te studeren. Haar toenmalige leraar, Jacques De Tiège, moedigde haar aan deel te nemen aan de Koningin Elisabethwedstrijd waarbij ze vijfde werd en de publieksprijs won. Dat betekende het begin van haar internationale carrière met optredens van Parijs en Sint-Petersburg tot aan New York.
Ze stichtte in België een gezin en ook haar moeder en broer volgden de weg van Rio richting Vlaanderen. Eliane leidt een ongekend druk leven. ,,Het voelt vaak aan als een draaikolk. Ik ben als hoogleraar piano aan het Koninklijk Conservatorium actief, zit in diverse jury’s, heb een man en drie kinderen en verzorg mijn moeder zoveel mogelijk. ,,Tussendoor studeer ik intens voor de recitals of de andere concerten. Het is puzzelen, maar het gaat goed. Er zit altijd muziek in mijn hoofd. Tijdens het koken ’s avonds kan ik goed beslissen hoe ik Scherzo 2 opus 31 ga spelen, want ik hoor dat dan alvast.”
De soms met een charmant Portugees accent sprekende pianiste vergat nog te vermelden dat ze ook componeert en dirigeert. ,,In de tijd van Chopin was het normaal dat artiesten alles deden. Sinds Liszt zijn de disciplines meer gescheiden. Ik doe alles even graag: solo spelen, als solist met een groot orkest optreden, zelf dirigeren, improviseren en nieuwe muziek componeren. Het een verrijkt het ander.”
In Oudenbosch speelt ze morgen volledig solo louter stukken van Chopin. Daar, op dat moment, bepaalt niemand anders dan zij de klankschakeringen. ,,Als je alleen muziek maakt, ben je dichtbij de bron. Ik vertrek vanuit de stilte. De klank ontstaat op een natuurlijke manier. Ik heb altijd een sterke band met de componist wiens werk ik speel. Als ik een grappig stuk speel, dan doe ik zelf ook zot.” Meerdere componisten hebben een speciaal plaatsje in haar hart, maar de Poolse romanticus Frédéric Chopin zit ver vooraan. ,,Hij was een menselijk persoon. Hij leed aan tuberculose en is jong gestorven. Tijdens zijn ziekte werd hij niet altijd goed begrepen. Sommige mensen vonden het maar een azijnpisser, zoals ze hier in Vlaanderen zeggen. Hij kreeg niet altijd de liefde die hij verdiende. Muziek bood hem troost. Het hield hem lang op de been, al nam hij die bagage wel mee in zijn stukken.”
Eliane Rodrigues heeft in het verleden mensen soms tot tranen toe weten te roeren met het vertolken van zijn werk. ,,Dat zijn tranen van emotie, nooit van verdriet. Muziek werkt ontspannend en dan kunnen de ogen vol water schieten. Ik ben een verhalenverteller. Ik geef ze door, maar ik bepaal de snelheid en de ruimte tussen de noten.” Ze probeert altijd alles zo puur en zo optimaal mogelijk te spelen. ,,Dan nog ben je afhankelijk van de aanwezige piano, de ruimte, de akoestiek, de hoeveelheid publiek, de sfeer en de eigen stemming.
,,Ik leer nog iedere dag bij. Klank blijft een bijzonder fenomeen. Het is essentieel me mentaal voor te bereiden. Ik zonder me af en kruip in mezelf om in de juiste sfeer te komen. Mijn hoofd zit vol noten en die nemen soms de plaats in van andere zaken. Namen van mensen vergeet ik wel eens. Noten nooit.”
Eliane Rodrigues, pianoconcert –Chopinrecital: morgen, 20.15 uur in kapel Saint Louis in Oudenbosch. Toegang: 32,50 euro.